On really romantic evenings of self, I go salsa dancing with my confusion.
Ričard Linklejter (Richard Linklater) je svestrani filmski radnik čiji filmovi obično nemaju previše interesa ili potrebe da se dopadnu širem auditorijumu. Od ranije poznat po trilogiji Before, u žižu javnosti je došao svojim projektom Boyhood koji mnogi cenjeni kritičari smatraju jednim od najboljih filmova svih vremena. On svojim filmovima pristupa veoma ozbiljno, a teme lutaju od romantičnih drama, preko priča o odrastanju, pa sve do muzičkih komedija. Waking Life, film o kome danas pišem, je iz više razloga unikatan ne samo u njegovoj karijeri, nego i u svetu kinematografije uopšte.
Radnja ovog filma prati neimenovanog momka koji u stanju lucidnog sna razgovara sa brojnim ljudima iz različitih društvenih grupa, od umetnika, preko naučnika, pa sve do slučajnih prolaznika. Prvenstveno nastupa kao pasivni slušalac i posmatrač, ali kako radnja odmiče on sve više uzima učešće u raspravama. Teme kojima se bave su filozofske, pa se spominju pitanja svesti, slobodne volje, metafizike, snova, smisla života, kao i razni filozofski pravci među kojima preovladava egzistencijalizam. Naš junak, koji se nalazi u nekoj vrsti eteričnog postojanja, polako biva svestan da se nalazi zarobljen u svetu snova, pa to pokreće i njegovu egzistencijalnu krizu.
Prva stvar po čemu se ovaj film izdvaja je činjenica da je u potpunosti rotoskopiran (rotoscoping), tj. najprostije rečeno – svaki snimljeni frejm je prošao ponovno crtanje kod animatora, pa je snimljeni materijal poslužio kao podloga za pravljenje animiranog filma. Upravo zbog toga mi vidimo obične ljude u svakodnevnim aktivnostima, ali je naša percepcija njih iskrivljena iz prostog razloga što su oni u snovima.
Stil je odabran na osnovu svedočenja ljudi koji su koristili LSD, i tokom čitavog trajanja filma imate utisak da ste smešteni u neku vrstu bestežinskog stanja, u surealni svet koji vas u isto vreme i privlači i odbija, i koji je nekako usporen, kao da želi da vas uspava (sam film je rađen 12 frejma po sekundi, a odjavna špica 24 frejma po sekundi). Dokaz koliko je rotoskopiranje zahtevna tehnika je podatak da je snimanje trajalo tri nedelje, montaža još toliko, a animacija petnaest meseci (250 sati rada za minut filma).
Waking Life je u potpunosti filozofski film, snimljen na način koji se može predstaviti i kao dokumentarac, sa pokretnim radom kamere i likovima koji se bave isključivo dijalogom. Ti dijalozi se ne mogu smatrati filmskim dijalozima u klasičnom smislu, nego više predstavljaju iznošenje mišljenja i stavova glumca, odnosno čoveka sa kojim naš junak dolazi u susret. Glavnom tematikom se može smatrati gorespomenuti psihološki fenomen lucidni snovi, tj. sanjanje dok ste svesni da sanjate. Psiholozi koji se bave ovim stanjem su odredili nekoliko pravila po kojima se ovo stanje prepoznaje, a mi u ovom filmu, preko glavnog junaka, sa njima dolazimo u kontakt. Postavljaju se brojna pitanja u vezi snova, kao što su njihov uticaj na naš svakodnevni život ili da li oni imaju skriveno značenje.
U ovom projektu je mali broj glumaca u klasičnom smislu te reči. Glavnog junaka tumači Vajli Vigins (Wiley Wiggins) kome je debitanstki film bio Linklejterov projekat Dazed and Confused. On ovde nema previše šta da glumi, a stekao sam utisak da su zbunjene facijalne espresije njegovog junaka donekle i proizvod njegove zbunjenosti. Vredi spomenuti i tandem Itan Houk (Ethan Hawke) – Džuli Delpi (Julie Delpy) koji je reprizirao svoje uloge iz Before trilogije, kao i malu Lorelei (Lorelei Linklater), ćerku Ričarda Linklejtera, koju smo upoznali u Boyhood-u.
Za laike ovo može biti poprilično dosadan, donekle i pretenciozan projekat, ali nisam mišljenja da je potrebno veliko predznanje u vezi oblasti kojima se Waking Life bavi kako bi se uživalo u njemu. U krajnjem slučaju, tema ne može biti svakome ni primamljiva ili zanimljiva, ali dozvolite sebi da uživate u sto minuta vrhunske animacije i tehnički sjajno izvedenog filma.[yasr_multiset setid=0 show_average=’no’]
